امکان تحقق سهم 35درصدی بهره‌وری در رشد اقتصاد ایران وجود دارد
نشست کمیته راهبری نهمین جشنواره ملی بهره‌وری با حضور نمایندگان انجمن‌ها و وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مختلف در اتاق ایران برگزار شد. به عقیده رئیس کمیسیون رقابت اتاق ایران، اگر تغییرات کل کشور در قالب بهبود فضای کسب‌وکار و سرمایه‌گذاری خارجی رخ دهد امکان تحقق سهم 35 درصدی بهره‌وری مطابق با برنامه ششم توسعه به وجود خواهد آمد.
رئیس کمیسیون رقابت، خصوصی‌سازی و سلامت اداری اتاق ایران گفت: اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به‌عنوان پارلمان بخش خصوصی همواره در نظر داشته تا نقشی اساسی را در راستای ارتقاء سطح بهره‌وری بنگاه‌های بخش خصوصی کشور ایفا کند و در همین راستا حمایت از جشنواره ملی بهره‌وری و میزبانی کمیته راهبری سالیانه جشنواره را برعهده گرفته است.
حسن فروزان‌فرد، در نشست کمیته راهبری نهمین جشنواره ملی بهره‌وری ادامه داد: در حال حاضر با توجه به مشکلات موجود در تأمین سرمایه و نیز ایجاد فرصت‌های شغلی توجه به رویکردهای دیگر توسعه مدنظر برنامه‌ریزان کلان اقتصادی قرار گرفته که یکی از این رویکردها توسعه اقتصادی از طریق بهبود ساختارها یعنی افزایش بهره‌وری کل عوامل (TFP) است.
وی با اشاره به رشد شاخص‌های بهره‌وری کشور افزود: محاسبه رشد بهره‌وری کل عوامل در کشور و همچنین تعیین سهم آن در رشد اقتصادی جهت برنامه‌ریزی‌های آتی از اهمیت زیادی برخوردار بوده و علاوه بر این، تعیین سهم دو عامل نیروی انسانی و موجودی سرمایه در رشد اقتصادی کشور و مقایسه آن با سهم رشد بهره‌وری کل نیز از عوامل ضروری است.
به گفته فروزان‌فرد، بر این اساس شاخص‌های بهره‌وری کل عوامل، بهره‌وری نیروی کار و بهره‌وری سرمایه به نرخ ثابت (تورم‌زایی شده نسبت به سال 83) در صنایع مختلف در سامانه ملی اندازه‌گیری شاخص‌های بهره‌وری ایران برای بیش از 2000 بنگاه اقتصادی در 40 گروه محاسبه شده است.
رئیس کمیسیون رقابت، خصوصی‌سازی و سلامت اداری اتاق ایران اظهار کرد: در دوران پسابرجام امکان تبادل سرمایه فراهم شده اما بر کاهش هزینه‌های مبادلاتی تأثیر چندانی نداشته اما درصورتی‌که تغییرات کل کشور در قالب بهبود فضای کسب‌وکار و سرمایه‌گذاری خارجی رخ دهد امکان تحقق سهم 35 درصدی بهره‌وری مطابق با برنامه ششم توسعه به وجود خواهد آمد.
فروزان فرد با اشاره به اینکه تحریم‌ها باعث کاهش امکانات و تجهیزات در سیستم‌های تولیدی کشور شده بود، گفت: دولت یازدهم از طریق کاهش نرخ تورم بر بهبود وضعیت اقتصادی تأثیر گذاشت و علاوه بر این، ازآنجایی‌که رشد اقتصادی 7 درصدی مورد پیش‌بینی بود این شاخص نیز بر ارزش‌افزوده در کشور تأثیراتی داشت.
در ادامه نشست کمیته راهبری نهمین جشنواره ملی بهره‌وری، فرشید شکر خدایی دبیر جشنواره ملی بهره‌وری درباره چگونگی بررسی شرکت‌های متقاضی در این جشنواره گفت: برگزاری این جشنواره با حمایت اتاق ایران در دستور کار قرار گرفته و تمرکز ویژه‌ای بر روی فعالان بنگاه‌های اقتصادی و میزان بهره‌وری آن داشته است.
شکر خدایی ادامه داد: از نخستین روز برپایی این جشنواره اهدافی نظیر توسعه نظام جامع سنجش و اندازه‌گیری بهره‌وری مدنظر قرار داشته و طی 8 دوره گذشته اندازه‌گیری شاخص‌های بهره‌وری به‌صورت رایگان انجام شده و شرکت‌ها توانسته‌اند که میزان بهره‌وری خود را با دیگر رقبای خود و میانگین صنعت موردبررسی و ارزیابی قرار دهند.
وی در خصوص ثبت ملی شدن این جشنواره نیز گفت: «جشنواره ملی بهره‌وری» در اداره کل مالکیت معنوی به ثبت رسیده است و شامل 5 مسابقه است.
دبیر جشنواره ملی بهره‌وری در ادامه هرکدام از مراحل مسابقه را توضیح داده و گزارشی از 8 دوره پیشین جشنواره ارائه کرد.
مسابقه ملی بهره‌وری
این عضو اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با اشاره به تعداد شرکت‌های حاضر در طول مدت برگزاری این جشنواره گفت: در ابتدای مسیر جشنواره ملی بهره‌وری ابتدا مسابقه ملی بهره‌وری با 430 شرکت در 16 گروه آغاز شد که این مقدار در هشتمین دوره به 3هزار و 500 شرکت در 40 گروه رسید.
طبق اظهارات شکر خدایی، بررسی و مقایسه با میانگین صنعت در شاخص‌های بهره‌وری نیروی کار، بهره‌وری سرمایه، بهره‌وری کل عوامل، فروش سرانه، درصد حاشیه سود خالص، بهره‌وری انرژی صورت گرفته است.
دبیر جشنواره ملی بهره‌وری در خصوص تداخل عملکرد این جشنواره با دیگر جشنواره‌های بهره‌وری نیز گفت: این جشنواره تمرکز ویژه‌ای بر روی عملکردهای شرکت‌های بخش خصوصی داشته و به‌هیچ‌عنوان به حوزه بهره‌وری شرکت‌های دولتی ورود پیدا نمی‌کند؛ اما اگر شرکت‌های دولتی متقاضی این بررسی باشند، جشنواره این امکان را به‌صورت رایگان برای شرکت‌های دولتی فراهم می‌کند.
وی افزود: نهادهایی مانند بانک مرکزی و مرکز ملی آمار که در شفافیت آمار و اطلاع‌رسانی فعالیت می‌کنند، آمارهای شفاف و به‌روزی منتشر نمی‌کنند اما کمیته علمی جشنواره ملی بهره‌وری آمارهای به‌روز و تصویب شده هر سند را در دستور کار خود قرار داده و آنها را منتشر می‌کند.
مسابقه ملی تجربه‌های موفق
شکرخدایی در این مورد گفت: مسابقه ملی تجربه‌های موفق دلایل رشد و منطق شکل‌گیری شرکت‌ها را بررسی می‌کند که در نخستین دوره این مسابقه 80 پروژه را سازمان‌ها ارسال کرده و طی آخرین دوره نیز تعداد پروژه‌ها به 34 رسید.
به گفته وی، یکی از مهم‌ترین قوانین و البته عوامل کاهش این تعداد، دستورالعملی بوده که به‌صورت سخت‌گیرانه بر این مسابقه گذاشته شده که بر اساس آن باید از زمان انجام پروژه بیش از 5 سال نگذشته باشد و همچنین سازمان‌ها مجاز به ارسال پروژه‌ای که در دوره‌های گذشته به دبیرخانه ارائه کرده‌اند، نیستند.
مسابقه ملی بهینه‌کاوی
دبیر نهمین جشنواره ملی بهره‌وری افزود: اغلب صنایع داخلی ما از لحاظ وضعیت بهبود و بنچ مارکینگ از وضعیت مناسبی برخوردار نیست و حرکت به این سمت با تمرکز به ترغیب بنگاه‌های اقتصادی می‌تواند باعث فعالیت بیشتر شرکت‌ها در زمینه بهبود فضای کاری شود؛ علی‌رغم اینکه 4 سال از این مسابقه گذشته اما تاکنون عملکرد قابل قبولی را در این بخش از مسابقه شاهد نبودیم که در دوره نخست آن 14 پروژه، دومین دوره 20 پروژه و در سومین دوره تنها 7 پروژه در مسابقه ملی بهینه‌کاوی مورد پذیرش قرار گرفته‌اند.
مسابقه ملی بهترین محل برای کار
رئیس کارگروه رقابت اتاق ایران درباره مسابقه ملی بهترین محل برای کار نیز گفت: تاکنون در شاخص‌گیری‌های اقتصادی هیچ گونه نظارت و ارزیابی بر رضایت کارکنان از محیط کاری وجود نداشته و میانگینی را برای چگونگی بهبود عملکرد محیط کاری نداشته‌ایم تا به شرکت‌های هم‌رده ارائه کنیم.
وی افزود: در همین راستا این مسابقه نیز عملیاتی شد و در سال نخست آن یعنی سال 94- 95 به میزان 13 هزار و 275 شرکت‌کننده از 81 شرکت و در سال دوم یعنی سال 95-96 ، 23 هزار و 144 شرکت‌کننده از 95 شرکت در این بخش از مسابقه شرکت کردند که میزان رضایت کارکنان در نخستین سال 71 درصد بود و اما در سال دوم با کاهش مواجه شد و این رقم به 63 درصد رسید.
مسابقه ملی برترین توان اجرا
شکرخدایی درباره مسابقه ملی برترین توان اجرا نیز این‌گونه گفت: یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی و عملیاتی کشور باید بر اساس بهره‌وری در اجرا بوده و تنها بخشی است که شرکت‌های دولتی می‌توانند در این مسابقه شرکت کنند؛ امروز 70 کشور در سرتاسر دنیا این مسابقه را برگزار می‌کنند که متوسط جهانی این شاخص حداقل روی 50 درصد بوده اما متأسفانه این شاخص در ایران در بین شرکت‌های خصوصی زیر 30 درصد و در شرکت‌های دولتی به زیر 20 درصد می‌رسد.
به گفته وی، طی نخستین دوره برگزاری این مسابقه 26 شرکت و در طول برگزاری دومین دوره نیز 28 شرکت در این بخش شرکت کردند.
مدل امتیازی جشنواره ملی بهره‌وری
وی دراین‌باره گفت: مجموع امتیازات مسابقه‌های این جشنواره هزار امتیاز است و به سازمان‌هایی که بیشترین امتیاز را کسب نمایند و همچنین حداقل 700 امتیاز کسب کرده باشند تندیس جشنواره ملی بهره‌وری اعطا می‌شود.
البته به گفته شکرخدایی، طی سه سال گذشته هیچ شرکتی نتوانسته است این تندیس را کسب کند.
داوری‌ها
شکرخدایی در خصوص چگونگی بررسی و نظارت بر عملکرد شرکت‌ها در جشنواره نیز گفت: طی نخستین دوره برگزاری این جشنواره در ابتدا 700 داور از مدیران عامل، مدیران ارشد، خبرنگاران و کارشناسان اقتصادی به‌صورت داوطلبانه همکاری کردند و هرساله نیز تعداد آنها افزایش پیدا می‌کند؛ اما در آخرین سال نیز تعداد داوران به 6 هزار و 500 نفر رسید که طبق برنامه‌ریزی‌ها امسال نیز 7 هزار و 500 داور بررسی عملکرد شرکت‌های متقاضی را در دستور کار خود قرار می‌دهند.
وی ادامه داد: فعالیت داوران با دو هدف عمده در این جشنواره پیگیری می‌شود ابتدا اینکه داوران یک دوره آموزشی نسبت به چگونگی اجرای شاخص‌های بهره‌وری را می‌گذرانند که نتیجه آن آگاهی کامل داوران از مفاهیم بهره‌وری و چگونگی رشد شاخص‌های میزان بهره‌وری در شرکت‌های گوناگون بوده و در مرحله دوم نیز تمامی داوران می‌توانند از چگونگی بهره‌وری شرکت‌های متقاضی برای بهبود و پیشبرد اهداف شرکت خود استفاده کنند.