بهار سال ۹۹ را نقطه عطف شروع انواع تلاطم و نوسانات کم سابقه در بازارها می توان نام گذاری کرد. از بازدهی بالای بازار سهام گرفته تا رشد بی سابقه قیمت انواع ارزهای خارجی! عدم اطمینان به شرایط اقتصادی و کم شدن ارزش واقعی پول ملی، هراسی را در مردم ایجاد نمود که با نگهداری دارایی ها به صورت ریالی ارزش آنها روز به روز کاهش می یابد، بنابراین پول نقد و سپرده های بانکی روانه بازار ارز و سکه شد و با افزایش تقاضا، بر قیمت ها افزوده شد.
شرایط دولت نیز دارای فراز و نشیب و بسیار نامساعد است. حجم بالای بدهی به بانک مرکزی وکسری شدید بودجه به دلیل سقوط کم سابقه درآمدهای نفتی از ۱۰۰ میلیارد دلار به ۸ میلیارد دلار در سال ۹۸، امکان عرضه ارز در بازار و تعدیل قیمت ها را به شدت کاهش داده است. این نوسانات شرایط را به گونه ای رقم زده که نمی توان پیش بینی نمود که آیا قیمت ها مجدد افزایش می یابد و یا همین مرز قیمت را حفظ خواهد کرد. خسارات ناشی از شیوع ویروس کرونا در جهان و عدم توانایی سرمایه گذار در پیش بینی بازارهای مالی، آنها را به سمت بازار طلا سوق داده است. آنها معتقدند که تداوم ویروس کرونا منجر به دخالت بانک های مرکزی جهان در اقتصاد خواهد شد در نتیجه آن قیمت طلا افزایش خواهد یافت. در هفته گذشته قیمت اونس طلا روند افزایشی داشته و در اواسط هفته قیمت ۱۷۶۹ دلار را به ثبت رساند. کارشناسان معتقدند که در صورت تداوم سیاست‌های حمایتی و انبساطی بانک‌های مرکزی طلا می‌تواند در هفته‌های آتی به سمت مرز ۱۸۰۰ دلاری حرکت کند. با توجه به اینکه قیمت طلا و سکه در کشور از قیمت های بین المللی تبعیت می کنند، بنابراین انتظار این است که قیمت سکه نیز در هفته های آتی همچنان افزایش یابد. تداوم رشد نقدینگی و تشدید انتظارات تورمی و در نتیجه کاهش امید به آینده اقتصادی کشور افزایش تقاضا در انواع بازارها از جمله بازار دلار و سکه را به دنبال داشته است.
در هفته گذشته سکه تا روز سه شنبه با میانگین نرخ رشد ۳.۶ درصد به قیمت ۸۷۲۰ هزار تومان رسید. در آخرین روز هفته با کاهش ۳.۶ درصدی به ۸۴۰۰ تومان رسید. در بهار امسال روند تغییرات قیمت سکه به شدت به تبعیت از قیمت دلار بوده و تبع آن هر دو نیز از اونس جهانی و نرخ حواله درهم نیز پیروی کرده اند. دلار در هفته گذشته توانست رکوددار قیمت در تاریخ کشور شود و در اوایل هفته با رشد قابل توجه ۶۵۰ تومانی، به قیمت ۱۹ هزار و ۷۰۰ تومان رسید. کاهش سطح تقاضای مصرفی اقتصاد داخلی کشور به دلیل کاهش قدرت خرید مردم و افزایش نگرانی ها در خصوص تداوم شیوع کرونا و نیاز به حفظ نقدینگی برای دوران احتمالی قرنطینه مجدد، با ورود افراد بیشتر به بازار ارز و افزایش تقاضا، قیمت را افزایش داده است. در اواخر هفته اما دلار با کاهش ۴ درصدی به عدد ۱۹۵۰۰ رسید. برخی فعالان برگشت دلار از مرز ۲۰ هزار تومانی را سیگنالی از تغییر مسیر بازار میدانند و معتقدند در روزهای آتی فعالیت بازارساز در بازار افزایش خواهد یافت.
بازار بورس همچنان رو به جلو در حال حرکت است و در پنج روز معاملاتی هفته گذشته بازده هفتگی ۱۵.۴ درصد را به ثبت رسانده است( عدد ۱۴۱۹۴۵۳) که بیشترین رشد هفتگی شاخص در دو ماه اخیر بوده است. در مجموع شاخص کل بورس در سه ماه ابتدایی سال نزدیک به ۱۴۸ درصد رشد کرد. همانطور که گفته شد افزایش بدهی دولت به بانک مرکزی و به تبع آن افزایش پایه پولی، نقدینگی را وارد بازارهای مالی نموده است. این موضوع با توجه به افزایش تورمی درآمد شرکت‌ها و منفی شدن نرخ‌های سود واقعی (سود اسمی منهای تورم)، انتظارات معامله گران را به افزایش بازدهی بازار بورس افزایش می دهد.
قیمت نفت بر خلاف سایر بازارها الگوی قیمتی نامشخصی دارد و به شدت وابسته بر مناسبات تجاری بین المللی و البته تاثیرگذاری ویروس کروناست. اختلافات میان چین و آمریکا و افزایش تعداد مبتلایان و قربانیان ویروس کرونا در آمریکا که احتمال می رود با گسترش موج دوم آن این تعداد نیز افزایش یابد، بر قیمت آتی نفت اثرگذار خواهد بود. هفته گذشته، قیمت نفت برنت و نفت خام آمریکا پس از پنج روز متوالی رشد ملایم، در اواخر هفته با کاهش قیمت مواجه شدند. نفت خام آمریکا و نفت برنت به ترتیب با کاهش ۰.۱۳ و ۰.۴۴ درصدی نسبت به اول هفته مواجه شدند.
* مهندس رازقی رییس اتاق بازرگانی شیراز